16 kwietnia 1945 roku rozpoczęła się Operacja berlińska, jedna z ostatnich decydujących bitew na froncie wschodnim w której uczestniczyła Armia Czerwona oraz walczące u jej boku Wojsko Polskie. Pierwszym jej etapem było sforsowanie Odry i Nysy Łużyckiej. W ramach 1 Frontu Białoruskiego, 1 Armia Wojska Polskiego forsowała Odrę, a w tym samym czasie w ramach 1. Frontu Ukraińskiego, 2. Armia Wojska Polskiego forsowała Nysę.
Czołowe oddziały 1 Frontu Ukraińskiego, zbliżyły się do linii Odry, na odcinku od Lipek do Żelaznej pod Opolem, gdzie niemal z marszu zaczęły przeprawiać się przez Odrę na jej lewy brzeg. Jedyna przeprawa mostowa na tym odcinku, w Mikolinie, została wysadzona przez Niemców. Początkowo czerwonoarmiści mieli trochę szczęścia, ponieważ pierwszy rzut zdołał pokonać zamarzniętą rzekę po lodzie. Jednak niebawem niemiecka artyleria skruszyła tę naturalną przeprawę. Historycy zgodni są co do tego, że w województwie opolskim najtrudniejsze walki toczyły się o przyczółki pod Lipkami, Skorogoszczą i Żelazną. Niemcy na lewym brzegu Odry mieli przygotowane umocnienia polowe, zapory inżynierskie oraz silne punkty oporu w niektórych miejscowościach. Nad ranem 23 stycznia 1945 roku udało się czerwonoarmistom uchwycić przyczółek w Golczowicach. Terenu tego broniły: kolaborancki 45 Ochotniczy Pułk Grenadierów SS, batalion niszczycieli czołgów, batalion saperów oraz kompania Volkssturmu, która to jednostka według niektórych źródeł była najliczniejszą z wymienionych.
6 lutego czerwonoarmiści opanowali twierdzę Brzeg, będącą ważnym ogniwem w hitlerowskim systemie obronnym nad Odrą. W walkach o Brzeg życie swoje oddało około 400 czerwonoarmistów.
Wokół faktów narosło wiele opowieści, przede wszystkim co do liczby żołnierzy poległych podczas forsowania Odry. Błędnie uważano że zginęło w tym miejscu aż 40 000 żołnierzy, a mit ten znalazł się w wielu publikacjach i przewodnikach po regionie.
W okolicach Skorogoszczy poległo 325 żołnierzy radzieckich, których pochowano na cmentarzu w Skorogoszczy, skąd 12 i 13 sierpnia 1953 r. prochy ich ekshumowano i przeniesiono do Kluczborka na radziecki cmentarz wojenny. Oprócz tych poległych żołnierzy wielu zapewne utonęło podczas forsowania Odry i Nysy Kłodzkiej pod Skorogoszczą, tak więc straty były znacznie większe. Według historyków wojskowości była to liczba 600–700 poległych czerwonoarmistów. Porównując z Opolem, gdzie zginęło 300 radzieckich żołnierzy, z Brzegiem – 400, i innymi miejscami województwa, to walki w okolicach Skorogoszczy – Mikolina i tak pochłonęły najwięcej ofiar ludzkich, na pewno jednak nie można tych ofiar liczyć w dziesiątkach tysięcy. Odra od zarania dziejów pełniła ważną funkcję jako szlak komunikacyjny oraz handlowy. Niestety nieregulowana rzeka często wylewała, powodując znaczne szkody. W roku 1888 Reichstag wydał ustawę, która zakładała m.in. skanalizowanie rzeki Odry od Koźla do ujścia Nysy. Kanalizację Odry ze stopniem wodnym “Ujście Nysy” przeprowadzono w latach 1892-1896. Zbudowano wówczas 12 stopni wodnych w Januszkowicach, Krępnej, Krapkowicach, Rogowie Opolskim, Kątach Opolskich, Groszowicach, Opolu, Wróblinie, Dobrzeniu Wielkim, Chróścicach, Zawadzie oraz przy ujściu Nysy, wszystkie z jazami kozłowo-iglicowymi z kozłami systemu Poiree, dziś takich się już nie buduje. Jest to unikalny zabytek techniki. Oraz śluzami komorowymi o użytkowej długości 55 m. Na stopniach od Koźla do Ujścia Nysy, równolegle do małych śluz komorowych zbudowano śluzy pociągowe o długości 180 m, które są eksploatowane równolegle. Stopień wodny “Ujście Nysy” powstał w latach 1895-1896. I tu też przeprawiano się podczas II Wojny Światowej.
