{"id":12131,"date":"2023-07-26T15:47:47","date_gmt":"2023-07-26T13:47:47","guid":{"rendered":"https:\/\/szczurforteczny.pl\/?p=12131"},"modified":"2023-07-26T15:50:54","modified_gmt":"2023-07-26T13:50:54","slug":"zamek-ksiazat-czartoryskich-w-goluchowie","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/szczurforteczny.pl\/12131\/zamek-ksiazat-czartoryskich-w-goluchowie\/","title":{"rendered":"Zamek Ksi\u0105\u017c\u0105t Czartoryskich w Go\u0142uchowie"},"content":{"rendered":"\n

Historia zamku wznosz\u0105cego si\u0119 nad rzeczk\u0105 Trzemn\u0105 w Go\u0142uchowie liczy ponad 400 lat. Dzieje zamku si\u0119gaj\u0105 \u015bredniowiecza, a pierwszym wzmiankowanym w\u0142a\u015bcicielem d\u00f3br by\u0142, wymieniany w latach 1263-1282, \u017begota z Go\u0142uchowa, przedstawiciel rodu Toporczyk\u00f3w. W 1408 r. od potomk\u00f3w \u017begoty, Go\u0142uch\u00f3w kupi\u0142 Iwan z Karnina, wywodz\u0105cy si\u0119 z Wieniawit\u00f3w. Natomiast za czas\u00f3w jego syna Rafa\u0142a, starosty generalnego Wielkopolski, zmar\u0142ego przed 1444 r., znajdowa\u0142o si\u0119 ju\u017c w Go\u0142uchowie fortalicjum. W 1507 r. potomkowie Wieniawity sprzedali go\u0142uchowskie ziemie swemu krewnemu, Rafa\u0142owi Leszczy\u0144skiemu herbu Wieniawa staroscie radziejowskiemu, wojewodzie brzesko-kujawskiemu, protektorowi reformacji i przyw\u00f3dcy ruchu egzekucji praw, kt\u00f3ry wzni\u00f3s\u0142 dw\u00f3r obronny oko\u0142o l560 roku, piwnice wraz z fundamentami belwederu i trzech widocznych z dziedzi\u0144ca wie\u017c s\u0105 jedyn\u0105 pozosta\u0142o\u015bci\u0105 z tamtego okresu. Wzni\u00f3s\u0142 on dw\u00f3r murowany na planie prostok\u0105ta, dwupi\u0119trowy z czterema o\u015bmiobocznymi wie\u017cami w naro\u017cach. Architektura tego typu by\u0142a charakterystyczna w wieku XVI dla obronnych rezydencji zamo\u017cnej szlachty.
Druga faza budowlana zwi\u0105zana jest z synem Rafa\u0142a, Wac\u0142awem Leszczy\u0144skim, kasztelanem i wojewod\u0105 kaliskim, kanclerzem wielkim koronnym. Odziedziczy\u0142 on Go\u0142uch\u00f3w w 1592 roku, a w pocz\u0105tkach XVII wieku przekszta\u0142ci\u0142 w okaza\u0142\u0105 rezydencj\u0119 magnack\u0105. Jednego z pierwszych obywateli Rzeczypospolitej nie zadowala\u0142a skromna siedziba ojca, wzni\u00f3s\u0142 wi\u0119c na po\u0142udnie od dworu nowy budynek mieszkalny, pi\u0119trowy, z kru\u017cgankiem i sze\u015bcioboczn\u0105 wie\u017c\u0105. Dwa kr\u00f3tkie skrzyd\u0142a po\u0142\u0105czy\u0142y ten obiekt z wcze\u015bniejsz\u0105, XVI-wieczn\u0105 budowl\u0105. Powsta\u0142o w ten spos\u00f3b typowe w tym czasie rozwi\u0105zanie z zamkni\u0119tym wewn\u0119trznym dziedzi\u0144cem.
\u015awietno\u015b\u0107 go\u0142uchowskiej siedziby Leszczy\u0144skich zako\u0144czy\u0142a si\u0119 u schy\u0142ku XVII wieku. Dotychczasowi w\u0142a\u015bciciele sprzedali dobra go\u0142uchowskie a wraz z nimi zamek, kt\u00f3ry przez ponad 150 lat by\u0142 opuszczony, kolejni w\u0142a\u015bciciele mi\u0119dzy innymi S\u0142uszkowie, Swinarscy, Chlebowscy, Suchorzewscy mieszkali poza Go\u0142uchowem. Brak opieki doprowadzi\u0142 do tego, \u017ce w po\u0142owie XIX wieku, w miejscu wspania\u0142ej niegdy\u015b budowli, pozosta\u0142a ruina.
W roku 1853 dobra go\u0142uchowskie zakupi\u0142 dla swego jedynego syna Jana, Tytus Dzia\u0142y\u0144ski w\u0142a\u015bciciel d\u00f3br k\u00f3rnickich. Kiedy w 1857 roku Jan po\u015blubi\u0142 Izabell\u0119 Czartorysk\u0105, c\u00f3rk\u0119 ksi\u0119cia Adama Jerzego Czartoryskiego, Go\u0142uch\u00f3w sta\u0142 si\u0119 rezydencj\u0105 m\u0142odej pary. Do zamieszkania przystosowano XVII-wieczn\u0105, lepiej zachowan\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 budowli, ca\u0142o\u015bci nie odrestaurowano. M\u0142odzi ma\u0142\u017conkowie nied\u0142ugo cieszyli si\u0119 Go\u0142uchowem. Jan Dzia\u0142y\u0144ski za udzia\u0142 w Powstaniu Styczniowym w 1863 roku, zosta\u0142 skazany przez w\u0142adze pruskie na kar\u0119 \u015bmierci, a jego dobra zasekwestrowano. Musia\u0142 uchodzi\u0107 z kraju. Przez kilka lat przebywa\u0142 za granic\u0105, g\u0142\u00f3wnie we Francji, po powrocie do Go\u0142uchowa, Jan przekaza\u0142 zamek go\u0142uchowski w wy\u0142\u0105czne posiadanie swojej \u017conie Izabelli.
W 1872 ma\u0142\u017conkowie zaj\u0119li si\u0119 restauracj\u0105 budowli, w wyniku kt\u00f3rej powsta\u0142 podziwiany dzisiaj przez nas zamek.Izabella podczas remontu uszanowa\u0142a pierwszych w\u0142a\u015bcicieli tego renesansowego zamku polskiego, wszystkie detale na zewn\u0105trz i wewn\u0105trz zamku, pochodz\u0105ce z czas\u00f3w Leszczy\u0144skich zosta\u0142y zachowane, a w wi\u0119kszo\u015bci komink\u00f3w umieszczono herb rodu \u201eWieniawa\u201d.
Zamierzeniem Izabelli z Czartoryskich Dzia\u0142y\u0144skiej by\u0142o stworzenie w zamku muzeum. Sta\u0142o si\u0119 to mo\u017cliwe po przebudowie i przewiezieniu kolekcji dzie\u0142 sztuki z Pary\u017ca do Go\u0142uchowa, ju\u017c w 1885 roku. Dzi\u0119ki tym zbiorom zamek w Go\u0142uchowie, obok muzeum Czartoryskich w Krakowie ufundowanego przez brata Izabelli – W\u0142adys\u0142awa, sta\u0142 si\u0119 jednym z najbardziej znanych muze\u00f3w polskich do II wojny \u015bwiatowej.
Izabella zmar\u0142a we Francji, w marcu roku 1899, ale pochowana zosta\u0142a w Go\u0142uchowie w przebudowanej w tym celu kaplicy, znajduj\u0105cej si\u0119 na terenie parku. Na sze\u015b\u0107 lat przed \u015bmierci\u0105 utworzy\u0142a Ordynacj\u0119 Ksi\u0105\u017c\u0105t Czartoryskich w Go\u0142uchowie. W jej statucie gwarantowa\u0142a og\u00f3ln\u0105 dost\u0119pno\u015b\u0107 swoich zbior\u00f3w oraz ich niepodzielno\u015b\u0107. To prywatne muzeum funkcjonowa\u0142o nieprzerwanie do wrze\u015bnia 1939 roku. Druga wojna \u015bwiatowa sta\u0142a si\u0119 tragedi\u0105 dla kolekcji Izabelli Dzia\u0142y\u0144skiej z Czartoryskich. Zbiory zrabowane przez hitlerowc\u00f3w zosta\u0142y wywiezione, wiele eksponat\u00f3w zniszczono, wiele zagin\u0119\u0142o. Ocala\u0142e powr\u00f3ci\u0142y do Polski w 1956 roku z by\u0142ego Zwi\u0105zku Radzieckiego.
Zamek w roku 1951 zosta\u0142 przej\u0119ty przez Muzeum Narodowe w Poznaniu, kt\u00f3rego zas\u0142ug\u0105 s\u0105 dwukrotnie przeprowadzone kompleksowe prace konserwatorskie, maj\u0105ce na celu usuni\u0119cie zniszcze\u0144 powsta\u0142ych w latach 1939-1951.<\/p>\n\n\n\nngg_shortcode_0_placeholder\n\n\n\n

Mauzoleum Izabelli z Czartoryskich Dzia\u0142y\u0144skiej.
Urodzona w Warszawie, w 1830 roku, ksi\u0119\u017cna Czartoryska, w wieku 26. lat wysz\u0142a za m\u0105\u017c za hrabiego Jana Dzia\u0142y\u0144skiego i wraz z nim wybra\u0142a Go\u0142uch\u00f3w na rodow\u0105 siedzib\u0119.
Kilkudziesi\u0119cioletni trud, a przede wszystkim serce w\u0142o\u017cone w rozbudow\u0119 go\u0142uchowskiej rezydencji sk\u0142oni\u0142y Izabell\u0119 do nazwania tego miejsca rajem na ziemi i wyra\u017cenia \u017cyczenia by j\u0105 pochowano w\u0142a\u015bnie w Go\u0142uchowie. Na miejsce swojego wiecznego spoczynku wybra\u0142a kaplic\u0119 pod wezwaniem \u015bw. Jana Chrzciciela, wzniesion\u0105 w ko\u0144cu XVII wieku z inicjatywy Teresy S\u0142uszczyny. W zwi\u0105zku z adaptacj\u0105 kaplicy na potrzeby mauzoleum konieczna by\u0142a jej rozbi\u00f3rka, a nast\u0119pnie wierna rekonstrukcja budynku z przesuni\u0119ciem o jeden metr w stosunku do pierwotnej lokalizacji.

<\/p>\n\n\n\nngg_shortcode_1_placeholder\n\n\n\n

Opr\u00f3cz zamku i mauzoleum, w parku ukryte s\u0105 jeszcze dwie oficyny.<\/p>\n\n\n\nngg_shortcode_2_placeholder\n\n\n\n\n\n\t\t\t\t

\n\t\t\t\t
\n\t\t\t\t\t<\/a>\n\t\t\t\t\t
<\/div>\n\t\t\t\t <\/div>\n\t\t\t\t<\/div>\n\t\t\t\n\n\t\t\t\t