Odpowied\u017a wydaje si\u0119 oczywista – tam gdzie s\u0105 skarby. Ale gdy zastanowimy si\u0119 nad tym, to bez trudu zauwa\u017cymy \u017ce w zdecydowanej wi\u0119kszo\u015bci skarby znajdowane s\u0105 w spos\u00f3b przypadkowy.
Skrytki umieszczane s\u0105 w miejskich murach, w \u015bcianach, na strychach, pod pod\u0142ogami i oczywi\u015bcie w piwnicach, stawa\u0142y si\u0119 ostatnim schronieniem rodzinnych skarb\u00f3w i ukrytym depozytem (np.wycofuj\u0105cych si\u0119 ze wschodniej cz\u0119\u015bci Polski oddzia\u0142\u00f3w AK) i wiele innych przypadk\u00f3w szczeg\u00f3lnie w okresach wojennych.
Zanim wi\u0119c wyruszymy na poszukiwania terenowe warto zag\u0142\u0119bi\u0107 si\u0119 w histori\u0119 regionu, kt\u00f3ry wzbudza nasze pasje poszukiwawcze (,\u2026.pozna\u0107 dow\u00f3dc\u0119 owego oddzia\u0142u ,jego pseudonim \u2026). A gdy wyruszymy wpatrujmy si\u0119 uwa\u017cnie w krajobraz przed naszymi oczami i stopami. W nim bowiem pokolenia przodk\u00f3w naszych zapisa\u0142y tajemne przes\u0142anie ci\u0105gle mo\u017cliwe do odkrycia. A\u017c w ko\u0144cu w tej spostrzegawczo\u015bci odnale\u017a\u0107 mo\u017cemy \u00f3w podziemny depozyt ukryty i nie zauwa\u017cony przez rabusi\u00f3w. Pami\u0119tajmy \u017ce wraz z odnalezieniem depozytu rozpoczynaj\u0105 si\u0119 k\u0142opoty z przepisami i lud\u017ami.
Od 1 stycznia 2018 roku obowi\u0105zuje nowelizacja ustawy o ochronie zabytk\u00f3w. Jeden z artyku\u0142\u00f3w m\u00f3wi o karach grzywny, ograniczenia wolno\u015bci lub wi\u0119zienia za poszukiwanie z urz\u0105dzeniami elektronicznymi. Co to oznacza dla w\u0142a\u015bcicieli wykrywaczy t\u0142umaczy nam redaktor naczelny magazynu \u201eOdkrywca\u201d.
Bardzo popularne w\u015br\u00f3d mi\u0142o\u015bnik\u00f3w historii w naszym kraju hobby, jakim jest poszukiwanie \u015blad\u00f3w przesz\u0142o\u015bci z pomoc\u0105 detektora metalu, budzi\u0142o nie raz spore kontrowersje. Poszukiwaczy przybywa, maj\u0105 coraz lepszy sprz\u0119t, a ich wyprawy bywaj\u0105 nie w smak osobom zajmuj\u0105cym si\u0119 zabezpieczaniem miejsc pami\u0119ci, czy grob\u00f3w \u017co\u0142nierzy z r\u00f3\u017cnych okres\u00f3w historii Polski. Spraw\u0105 zaj\u0105\u0142 si\u0119 ustawodawca i uchwalaj\u0105c nowe przepisy o ochronie zabytk\u00f3w nie pomin\u0105\u0142 tak\u017ce kwestii poszukiwa\u0144 z wykrywaczami metalu i innym wyposa\u017ceniem. Art. 109 c, kt\u00f3ry obowi\u0105zuje z dniem 1 stycznie 2018 roku brzmi: Kto bez pozwolenia albo wbrew warunkom pozwolenia poszukuje ukrytych lub porzuconych zabytk\u00f3w, w tym przy u\u017cyciu wszelkiego rodzaju urz\u0105dze\u0144 elektronicznych i technicznych oraz sprz\u0119tu do nurkowania, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolno\u015bci albo pozbawienia wolno\u015bci do lat 2. Wed\u0142ug instytucji zajmuj\u0105cych si\u0119 problematyk\u0105 ochrony dziedzictwa narodowego i ochron\u0105 zabytk\u00f3w w ci\u0105gu ostatnich lat wzros\u0142a ilo\u015b\u0107 przest\u0119pstw przeciwko zabytkom, pope\u0142nianych w wyniku prowadzenia nielegalnych poszukiwa\u0144. Zaostrzenie obowi\u0105zuj\u0105cych przepis\u00f3w jest odpowiedzi\u0105 ustawodawcy na to zjawisko nowa ustawa przede wszystkim zmienia klasyfikacj\u0119 takiego \u201eczynu\u201d z wykroczenia na przest\u0119pstwo, a pozwolenie na prowadzenie bada\u0144 potrzebne by\u0142o ju\u017c wed\u0142ug zapis\u00f3w z ustawy z 2003 roku. Jak si\u0119 okazuje, na tle europejskim nasze prawodawstwo nie jest jednak najsurowsze.
Wszelkie pozyskane w trakcie poszukiwa\u0144 zabytki archeologiczne stanowi\u0105 zgodnie z art. 35 ust. 2 ustawy o ochronie zabytk\u00f3w i opiece nad zabytkami w\u0142asno\u015b\u0107 Skarbu Pa\u0144stwa i musz\u0105 zosta\u0107 niezw\u0142ocznie przekazane wojew\u00f3dzkiemu konserwatorowi zabytk\u00f3w. R\u00f3wnie\u017c pozosta\u0142e kategorie zabytk\u00f3w, znalezione w takich okoliczno\u015bciach, \u017ce poszukiwanie w\u0142a\u015bciciela by\u0142oby oczywi\u015bcie bezcelowe, staj\u0105 si\u0119 zgodnie z art. 189 Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2017 r., poz. 459, zw. dalej k.c.) w\u0142asno\u015bci\u0105 Skarbu Pa\u0144stwa, a znalazca obowi\u0105zany jest je niezw\u0142ocznie wyda\u0107 w\u0142a\u015bciwemu staro\u015bcie.
W Polsce i tak jeste\u015bmy paradoksalnie w ca\u0142kiem niez\u0142ej sytuacji. Mimo wydawa\u0142oby si\u0119 ostrego prawa, nasze prawodawstwo umo\u017cliwia prowadzenie poszukiwa\u0144 przez osoby fizyczne w odr\u00f3\u017cnieniu na przyk\u0142ad od regulacji obowi\u0105zuj\u0105cych w innych krajach europejskich, np. Irlandii, Bu\u0142garii, czy Rumunii. Tam prawo nie przewiduje takiej mo\u017cliwo\u015bci. Ustawa z 2003 roku, jak i jej ostatnia nowelizacja, nadal umo\u017cliwia w Polsce prowadzenie legalnych poszukiwa\u0144. Podkre\u015blmy, w trybie poszukiwa\u0144, bo mamy jeszcze tryb bada\u0144 archeologicznych \u2013 to s\u0105 dwie formy, na podstawie, kt\u00f3rych mo\u017cna takie dzia\u0142ania prowadzi\u0107. Zatem wci\u0105\u017c jest to mo\u017cliwe, natomiast wymaga uzyskania pozwolenia od wojew\u00f3dzkiego konserwatora zabytk\u00f3w (trzeba z\u0142o\u017cy\u0107 specjalny wniosek wraz z uzasadnieniem, programem prac oraz zgod\u0105 w\u0142a\u015bciciela terenu). Pod tym k\u0105tem tak naprawd\u0119 nic si\u0119 nie zmienia. Do przepis\u00f3w nale\u017cy si\u0119 stosowa\u0107. Zaostrzenie sankcji ma na celu zwi\u0119kszenie stopnia ich przestrzegania.
Poszukiwaczom nie uda\u0142o si\u0119 do tej pory powo\u0142a\u0107 og\u00f3lnopolskiego stowarzyszenia zrzeszaj\u0105cego wszystkich pasjonat\u00f3w czy federacji stowarzysze\u0144. Z tego powodu w sytuacjach takich jak ta, nie ma ich, kto reprezentowa\u0107 przed ustawodawc\u0105. Piotr Maszkowski uwa\u017ca, \u017ce mi\u0119dzy innymi z tego wynika negatywny wizerunek poszukiwaczy, znanych g\u0142\u00f3wnie ze wzgl\u0119du na nielegaln\u0105 dzia\u0142alno\u015b\u0107 cz\u0119\u015bci z nich. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 stowarzysze\u0144 i wielu indywidualnych poszukiwaczy prowadzi legalne dzia\u0142ania, a ich efekty wzbogacaj\u0105 wiedz\u0119 o przesz\u0142o\u015bci w ka\u017cdym z region\u00f3w kraju. Wsp\u00f3\u0142pracuj\u0105 z archeologami i plac\u00f3wkami muzealnymi, prowadz\u0105c poszukiwania w oparciu o uzyskane pozwolenia. O tym r\u00f3wnie\u017c warto pami\u0119ta\u0107. Zreszt\u0105 tego typu akcje od niemal dwudziestu lat opisywane s\u0105 na \u0142amach \u201eOdkrywcy\u201d. Na pewno te\u017c nie wolno wrzuca\u0107 wszystkich do jednego worka. <\/p>\n