Niewiele osób wie, że Węgierska Górka była ważnym punktem oporu podczas kampanii wrześniowej.
Wybudowano tu pięć schronów bojowych:
“Waligóra”
“Wąwóz”
“Wędrowiec”
“Włóczęga”
“Wyrwidąb”
Schrony w okolicy Węgierskiej Górki zaczęto budować w lecie 1939 roku jako odpowiedź na zajęcie terenu Czechosłowacji przez Niemcy, nowa sytuacja zagrażała południowej granicy Polski. Docelowo powstać miało 21 schronów. Zadaniem załóg schronów i wspierającej jej piechoty było zabezpieczenie flanki, walczącej na północy Armii „Kraków” oraz obrona doliny rzeki Soły, przez którą to dolinę przebiegała droga i linia kolejowa niezbędna do transportu sprzętu pancernego tak potrzebnego wojskom niemieckim przy wojnie błyskawicznej.
1 września 1939 r. do walki stanęło około 1200 żołnierzy polskich, którzy stawili opór około 17500 żołnierzy niemieckich. Przewaga wroga była zniewalająca, lecz mimo to Polacy przystąpili do walki. Bitwa o przełamanie polskich umocnień trwała od 2 do 3 września, kiedy to załoga „Wędrowca” nieświadoma faktu, że osłaniające ją oddziały wycofały się w godzinach porannych, stawiała samotnie bohaterski opór aż do godziny 17, kiedy wyczerpała się amunicja i musiał skapitulować. Mimo ogromnej przewagi, Niemcy ponieśli spore straty, a bohaterska postawa Polaków dała szansę na bezpieczne wycofanie się Armii “Kraków”. Heroiczna walka zapisała się na kartach historii jako “Westerplatte Południa”.
Schron bojowy „Wyrwidąb” przetrwał wojnę w stanie idealnym, Jak się okazało, liczne dziury po wybuchach i powyginane pręty wystające z betonowej konstrukcji powstały w wyniku testowania ładunków wybuchowych przez wojsko polskie już po II wojnie światowej.
