Zamek Rabsztyn

W drugiej połowie XIII wieku, na szczycie Kruczej Skały zbudowano zamek. Nieco później wybudowano kamienną wieżę obronną. Nie wiadomo, kto zbudował najstarszą część zamku – legendy podają, że był to małopolski ród rycerski Toporczyków z Morawicy.Po­cząt­ek wa­row­ni na­le­ży wią­zać z dzia­łal­no­ścią księ­cia ślą­skie­go Hen­ry­ka Bro­da­te­go, któ­ry w cza­sie woj­ny prze­ciw­ko Kon­ra­do­wi Ma­zo­wiec­kie­mu miał wznieść w oko­li­cy trzy zam­ki, al­bo z ak­tyw­no­ścią bi­sku­pa kra­kow­skie­go Mu­ska­ty, prze­ciw­ni­ka po­li­tycz­ne­go Wła­dy­sła­wa Ło­kiet­ka i do­mnie­ma­ne­go fun­da­to­ra kil­ku wa­row­ni w za­chod­niej Ma­ło­pol­sce. Pierw­sza wzmian­ka o zam­ku po­ja­wia się do­pie­ro pod ko­niec XIV wie­ku, kie­dy to wy­stę­pu­je w do­ku­men­tach bur­gra­bia Iwo z Rabsz­ty­na oraz bli­żej nie­zna­ny ka­pe­lan zam­ko­wej ka­pli­cy o imie­niu Grze­gorz. Przy­pusz­cza się, że po śmier­ci Ka­zi­mie­rza Wiel­kie­go, za rzą­dów któ­re­go za­mek zbu­do­wa­no, albo przy­naj­mniej roz­bu­do­wa­no ist­nie­ją­ce wcze­śniej za­ło­że­nie, tra­fił on w rę­ce wpły­wo­we­go rodu Le­li­wi­tó­w-Melsz­tyń­skich. U schył­ku stu­le­cia wła­ści­cie­lem Rab­szty­na miał być Spyt­ko Dru­gi, mło­dy wo­je­wo­da kra­kow­ski i za­rząd­ca Po­do­la, zmar­ły tra­gicz­nie w 1399 ro­ku pod Wor­skłą pod­czas bi­twy z hor­da­mi ta­tar­ski­mi.Po tra­gicz­nej śmier­ci Spyt­ka ma­ją­tek po nim odzie­dzi­czy­ła żo­na Elż­bie­ta Melsz­tyń­ska. Rok póź­niej kró­lewsz­czy­znę kra­kow­ską z rąk Elż­bie­ty za­mie­rzał wy­ku­pić pod­sto­li Piotr Sza­fra­niec z Pie­sko­wej Ska­ły ofe­ru­jąc za nią ogrom­ną jak na owe cza­sy su­mę 1,100 grzy­wien sre­bra…