Twierdza Osowiec to historyczna budowla obronna z XIX wieku, która zasłynęła z 6,5-miesięcznej obrony podczas I wojny światowej, zwłaszcza z „Ataku umarłych” w 1915 roku. Reprezentuje rosyjską szkołę fortyfikacyjną z rozwiniętym w pełni systemem poligonalnym. Na początku XX wieku zaliczana do najnowocześniejszych twierdz świata. Nigdy nie została zdobyta. Ta rosyjska twierdza zaporowa osłaniał ważny węzeł komunikacyjny, linię kolejową Ełk – Białystok i drogę do Białegostoku.
Klęska Rosji w wojnie krymskiej pokazała, że armia rosyjska jest przestarzała i ustępuje siłom zbrojnym innych państw europejskich. W celu utrzymania terenów między rzekami Niemen–Biebrza–Narew–Bug–Wisła należało zbudować system umocnień zabezpieczających północno-zachodnią granicę Imperium Rosyjskiego. Utrzymanie tych terenów pozwalałoby na przeprowadzanie swobodnych uderzeń na kierunkach Berlin, Wiedeń i Budapeszt. W planach strategicznych dowództwa rosyjskiego Twierdza Osowiec stanowiła główny węzeł oporu na linii przewidywanego uderzenia armii niemieckiej z kierunku Prus Wschodnich.
Atak umarłych – kontratak 13. kompanii 226 Ziemliańskiego Pułku Piechoty przeprowadzonego 6 sierpnia 1915 roku podczas obrony twierdzy Osowiec.
Grupa rosyjskich żołnierzy przeżyła niemiecki atak gazowy i ostatkiem sił ruszyła do kontrnatarcia, wywołując panikę w szeregach wielokrotnie liczniejszego wroga, który porzucił szturm i w nieładzie wrócił na pozycje wyjściowe. W rezultacie lokalnej potyczki załamała się cała niemiecka ofensywa na kierunku Osowca.
