URBEX POLSKA

Cementownia Grodziec w Będzinie

Pierwsza na ziemiach polskich cementownia. Kiedy w 1857 roku rozpoczęto w niej produkcję cementu portlandzkiego na świecie działały jedynie cztery takie zakłady. Właścicielem cementowni wtedy pod zaborem rosyjskim był Stanisław Ciechanowski, właściciel Grodźca. Grodziec obfitował w surowce niezbędne do produkcji cementu, wapń, glinki, węgiel, oraz dogodne połączenia komunikacyjne. Początkowo zakład posiadał dwa prymitywne piece do suszenia i wypalania surowca oraz dwa zespoły młynów żarnowych do przemielenia surowca i klinkieru. Proces wypalania trwał 4-6 dni.
W 1870 roku cementownia posiadała już trzy piece wapiennicze i 12 pieców do wypalania klinkieru i suszenia. Do transportu surowca i cementu wykorzystywano zaprzęgi konne. Gotowy cement pakowany był ręcznie w beczki produkowane na terenie cementowni. Wapń do produkcji cementu, oraz glinki pozyskiwane był z terenów pozostających własnością cementowni i położonych w jej bezpośrednim sąsiedztwie. Natomiast węgiel do ogrzewania pieców pozyskiwano z sąsiadujących z zakładem kopalni.
W roku 1910 zastąpiono dotychczasowe młyny żarnowe kulowym młynem węglowym i kulowym młynem do przemiału surowca. Oraz zainstalowano światło elektryczne korzystając z energii elektrycznej dynamomaszyny z kopani ,,Barbara”.Uruchomienie pieca obrotowego pozwoliło na zmianę sposobu produkcji cementu na produkcje metodą mokrą. W 1925 roku Ciechanowski sprzedał cementownię belgijskiej firmie Solvay. Nowy właściciel niezwłocznie przystąpił do modernizacji i rozbudowy cementowni. Lata 1925 – 1939 to okres wielkiego rozwoju cementowni. W tym czasie nadano cementowni ,,Grodziec” kształt, który z niewielkimi zmianami cementownia zachowała do końca istnienia.
W okresie II-ej wojny światowej zarząd cementowni został przyjęty przez III Rzeszę. W tym czasie cementownia pracowała bez przerwy. Z działań cementowni przeprowadzonych po II-ej wojnie światowej należy wymienić budowę osiedla mieszkaniowego dla pracowników cementowni przy ul. Nowotki dla 84 rodzin, przedszkola dla 120 dzieci oraz domu kultury.
W roku 1977 rozpoczęto eksploatację węgla z filara ochronnego pod cementownią ,,Grodziec”. Cementownia nie były zabezpieczona przed szkodami górniczymi. Pojawiły się ślady naruszenia konstrukcji cementowni i zwiększyła się awaryjność pieców, zniszczeniu uległy elementy nośne konstrukcji oraz słupy,belki nośne i dach. Kominy zaczęły wykazywać odchylenie od pionów. Cementownia pracowała do 11 lipca 1979 roku . O jej zamknięciu zadecydowały wysokie koszty produkcji spowodowane, przestarzałymi urządzeniami oraz dużą awaryjnością obiektów i urządzeń wywołaną szkodami górniczymi po wyeksploatowaniu złóż węgla zalegającego pod cementownią której konstrukcja utrzymywała się na filarze oporowym zlokalizowanym w pokładzie. Cementownia Grodziec dostarczała surowiec między innymi do budowy Obszaru Warownego Śląsk. Teren cementowni stoi opuszczony w ciągu 43 lat całkowicie zarósł drzewami. W 2021 roku Cementownia Grodziec została wpisana przez Śląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków do rejestru zabytków. A teren cementowni jest otwarty.

Loading

Podobne posty