Historia zamku wznoszącego się nad rzeczką Trzemną w Gołuchowie liczy ponad 400 lat. Dzieje zamku sięgają średniowiecza, a pierwszym wzmiankowanym właścicielem dóbr był, wymieniany w latach 1263-1282, Żegota z Gołuchowa, przedstawiciel rodu Toporczyków. W 1408 r. od potomków Żegoty, Gołuchów kupił Iwan z Karnina, wywodzący się z Wieniawitów. Natomiast za czasów jego syna Rafała, starosty generalnego Wielkopolski, zmarłego przed 1444 r., znajdowało się już w Gołuchowie fortalicjum. W 1507 r. potomkowie Wieniawity sprzedali gołuchowskie ziemie swemu krewnemu, Rafałowi Leszczyńskiemu herbu Wieniawa staroscie radziejowskiemu, wojewodzie brzesko-kujawskiemu, protektorowi reformacji i przywódcy ruchu egzekucji praw, który wzniósł dwór obronny około l560 roku, piwnice wraz z fundamentami belwederu i trzech widocznych z dziedzińca wież są jedyną pozostałością z tamtego okresu. Wzniósł on dwór murowany na planie prostokąta, dwupiętrowy z czterema ośmiobocznymi wieżami w narożach. Architektura tego typu była charakterystyczna w wieku XVI dla obronnych rezydencji zamożnej szlachty.
Druga faza budowlana związana jest z synem Rafała, Wacławem Leszczyńskim, kasztelanem i wojewodą kaliskim, kanclerzem wielkim koronnym. Odziedziczył on Gołuchów w 1592 roku, a w początkach XVII wieku przekształcił w okazałą rezydencję magnacką. Jednego z pierwszych obywateli Rzeczypospolitej nie zadowalała skromna siedziba ojca, wzniósł więc na południe od dworu nowy budynek mieszkalny, piętrowy, z krużgankiem i sześcioboczną wieżą. Dwa krótkie skrzydła połączyły ten obiekt z wcześniejszą, XVI-wieczną budowlą. Powstało w ten sposób typowe w tym czasie rozwiązanie z zamkniętym wewnętrznym dziedzińcem.
Świetność gołuchowskiej siedziby Leszczyńskich zakończyła się u schyłku XVII wieku. Dotychczasowi właściciele sprzedali dobra gołuchowskie a wraz z nimi zamek, który przez ponad 150 lat był opuszczony, kolejni właściciele między innymi Słuszkowie, Swinarscy, Chlebowscy, Suchorzewscy mieszkali poza Gołuchowem. Brak opieki doprowadził do tego, że w połowie XIX wieku, w miejscu wspaniałej niegdyś budowli, pozostała ruina.
W roku 1853 dobra gołuchowskie zakupił dla swego jedynego syna Jana, Tytus Działyński właściciel dóbr kórnickich. Kiedy w 1857 roku Jan poślubił Izabellę Czartoryską, córkę księcia Adama Jerzego Czartoryskiego, Gołuchów stał się rezydencją młodej pary. Do zamieszkania przystosowano XVII-wieczną, lepiej zachowaną część budowli, całości nie odrestaurowano. Młodzi małżonkowie niedługo cieszyli się Gołuchowem. Jan Działyński za udział w Powstaniu Styczniowym w 1863 roku, został skazany przez władze pruskie na karę śmierci, a jego dobra zasekwestrowano. Musiał uchodzić z kraju. Przez kilka lat przebywał za granicą, głównie we Francji, po powrocie do Gołuchowa, Jan przekazał zamek gołuchowski w wyłączne posiadanie swojej żonie Izabelli.
W 1872 małżonkowie zajęli się restauracją budowli, w wyniku której powstał podziwiany dzisiaj przez nas zamek.Izabella podczas remontu uszanowała pierwszych właścicieli tego renesansowego zamku polskiego, wszystkie detale na zewnątrz i wewnątrz zamku, pochodzące z czasów Leszczyńskich zostały zachowane, a w większości kominków umieszczono herb rodu „Wieniawa”.
Zamierzeniem Izabelli z Czartoryskich Działyńskiej było stworzenie w zamku muzeum. Stało się to możliwe po przebudowie i przewiezieniu kolekcji dzieł sztuki z Paryża do Gołuchowa, już w 1885 roku. Dzięki tym zbiorom zamek w Gołuchowie, obok muzeum Czartoryskich w Krakowie ufundowanego przez brata Izabelli – Władysława, stał się jednym z najbardziej znanych muzeów polskich do II wojny światowej.
Izabella zmarła we Francji, w marcu roku 1899, ale pochowana została w Gołuchowie w przebudowanej w tym celu kaplicy, znajdującej się na terenie parku. Na sześć lat przed śmiercią utworzyła Ordynację Książąt Czartoryskich w Gołuchowie. W jej statucie gwarantowała ogólną dostępność swoich zbiorów oraz ich niepodzielność. To prywatne muzeum funkcjonowało nieprzerwanie do września 1939 roku. Druga wojna światowa stała się tragedią dla kolekcji Izabelli Działyńskiej z Czartoryskich. Zbiory zrabowane przez hitlerowców zostały wywiezione, wiele eksponatów zniszczono, wiele zaginęło. Ocalałe powróciły do Polski w 1956 roku z byłego Związku Radzieckiego.
Zamek w roku 1951 został przejęty przez Muzeum Narodowe w Poznaniu, którego zasługą są dwukrotnie przeprowadzone kompleksowe prace konserwatorskie, mające na celu usunięcie zniszczeń powstałych w latach 1939-1951.
Mauzoleum Izabelli z Czartoryskich Działyńskiej.
Urodzona w Warszawie, w 1830 roku, księżna Czartoryska, w wieku 26. lat wyszła za mąż za hrabiego Jana Działyńskiego i wraz z nim wybrała Gołuchów na rodową siedzibę.
Kilkudziesięcioletni trud, a przede wszystkim serce włożone w rozbudowę gołuchowskiej rezydencji skłoniły Izabellę do nazwania tego miejsca rajem na ziemi i wyrażenia życzenia by ją pochowano właśnie w Gołuchowie. Na miejsce swojego wiecznego spoczynku wybrała kaplicę pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela, wzniesioną w końcu XVII wieku z inicjatywy Teresy Słuszczyny. W związku z adaptacją kaplicy na potrzeby mauzoleum konieczna była jej rozbiórka, a następnie wierna rekonstrukcja budynku z przesunięciem o jeden metr w stosunku do pierwotnej lokalizacji.
Oprócz zamku i mauzoleum, w parku ukryte są jeszcze dwie oficyny.
