Sanktuarium związane jest z objawieniami maryjnymi i uznawanym za cudowny, obrazem Matki Boskiej Licheńskiej. Obejmuje ono swym zasięgiem zespół kościołów, kaplice, klasztory, cmentarz, kamienną Golgotę, muzea, hospicjum, Dom Papieski, źródełko, liczne figury i pomniki oraz inne obiekty sakralne i infrastruktury pielgrzymkowej. Głównym kościołem sanktuarium jest obecnie bazylika Najświętszej Maryi Panny Licheńskiej w Licheniu Starym. Swoją posługę pełnią w nim zakonnicy ze Zgromadzenia Księży Marianów Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny.
W 1415 r. zakładając parafię św. Doroty kościół pod jej wezwaniem ufundował biskup Andrzej Łaskarz. Szwedzi, którzy 1655 r. najechali Licheń i wybili mieszkańców wsi, nie oszczędzili także świątyni. Drewniany kościółek przeszedł gruntowny remont dopiero w 1728 r. A następnie w 1800 roku został rozebrany i postawiono na jego miejscu nowy. Dziedzicem wsi Licheń był wówczas hrabia Łącki.
W 1819 r. Licheń wraz z parafią należał do rodu Kwileckich. Hrabina Izabela Kwilecka planowała zbudowanie kościoła murowanego, a kamień węgielny położyła w 1845 r. Zubożenie mieszkańców parafii jednak nie sprzyjało budowie. Przyspieszyły ją dopiero późniejsze wydarzenia, 1813 r. kiedy to objawień doznał pod Lipskiem ranny w bitwie Tomasz Kłossowski. Odnalazł on po 23 latach pielgrzymek i poszukiwań obraz zgodny z wizją i w 1844 zawiesił go w lesie i tu zaczyna się historia sanktuarium.
Maryja z orłem na piersiach była także znakiem odzyskania niepodległości przez Polskę, co miało miejsce w 1918 r.
Gdy licheńską parafię objęli marianie, chcieli oni spełnić prośbę Matki Bożej, aby na tym miejscu powstał wielki kościół ku jej czci. W latach 1994–2004 staraniem księdza kustosza Eugeniusza Makulskiego powstała na tym miejscu bazylika będąca jedną z największych świątyń na świecie. Na placu przed bazyliką może zgromadzić się około 250 000 wiernych.
Monumentalna pięcionawowa bazylika z centralną kopułą zbudowana jest na planie krzyża. Składa się z części głównej, dzwonnicy, wieży oraz trzech okazałych portyków. Generalnym wykonawcą robót budowlanych była firma Budimex. Powstanie świątyni zostało sfinansowane z datków.
Na szczycie 141,5-metrowej wieży znajdują się dwa tarasy widokowe – na wysokości 98 metrów (27 piętro) i 114 metrów (31 piętro) – z których przy dobrej pogodzie rozciąga się widok na odległość do 35 km.
