Wiele osób zastanawia się kiedy i dlaczego Nysa stała się twierdzą. Twierdze budowano na granicach państw,
na głównych szlakach komunikacyjnych i przełęczach górskich. Fortyfikacje utworzyły z Nysy jedną z najsilniejszych
twierdz w ówczesnej Europie. Na dzień dzisiejszy jest jednym z najlepiej zachowanych na Śląsku systemów fortyfikacji.
Mimo wieloletnich powojennych zaniedbań i zniszczeń ocalały zespół twierdzy zachował się w dość dobrym stanie.
Jest czytelny w terenie i stanowi pomnik szeregu unikatowych lub nowatorskich dzieł i rozwiązań w dziedzinie sztuki fortecznej. W drugiej połowie XIII wieku powstały pierwsze fortyfikacje drewniano – ziemne otaczające Nysę. Uległy one całkowitemu zniszczeniu w 1284 roku podczas konfliktu między biskupem Tomaszem II a księciem wrocławskim Henrykiem IV Probusem. Już przed 1259 rokiem w obrębie najstarszych fortyfikacji miejskich znajdował się dwór biskupi, oddzielony od miasta odnogą rzeki Białej Głuchołaskiej, spełniającą rolę fosy, wspólnej dla miasta i rezydencji biskupiej. W bliżej nieokreślonym czasie dworowi temu nadano charakter obronny, poprzez otoczenie go umocnieniami sprzężonymi z fortyfikacjami miejskimi. Od 1282 roku miejscowa siedziba władz biskupich była już określana jako zamek. Pierwsze mury otaczające główną część Nysy powstały w drugiej połowie XIV wieku w czasach biskupa Przecława z Pogorzeli. Tworzyły one zamknięty obwód kształtem zbliżony do czworoboku, o zaokrąglonych narożach, z licznymi basztami. Dodatkowe zabezpieczenie stanowiło przedmurze. Całość fortyfikacji otaczała fosa, zasilana przez rzeki Nysę Kłodzką i Białą Głuchołaską, płynące wówczas w tym miejscu niemal równolegle. Komunikacja z miastem odbywała się przez mosty, prawdopodobnie zwodzone. Wszystkie bramy miejskie, Wrocławska na północy, Ziębicka na zachodzie, Bracka po stronie południowo – zachodniej i Celna na południu wyposażone zostały w wysokie wieże obronne. Mury miejskie Nysy dobrze zdały egzamin w okresie wojen husyckich, ratując miasto i jego mieszkańców przed najeźdźcami, których łupem padło w tym czasie wiele innych miast śląskich. W marcu 1428 r. dowodzeni przez Prokopa husyci zwyciężyli w bitwie z wojskami biskupa wrocławskiego Konrada i jego sojuszników. Z łatwością zdobyli słabo ufortyfikowane Stare Miasto, plądrując je i paląc doszczętnie. Nie udało im się jednak wtargnąć do otoczonego murami Nowego Miasta, aczkolwiek wyrządzili mu oni znaczne szkody poprzez ostrzał z dział. W XVI wieku, w związku z zagrożeniem tureckim, przeprowadzono modernizację murów miejskich, budując dodatkowe basteje w przedmurzu. Wieża Bramy Wrocławskiej otrzymała wówczas nadbudowę ze strzelnicami artyleryjskimi. W 1596 r. lub nieco wcześniej wzniesiono bramę św. Jakuba na Przedmieściu Wrocławskim. Obronne walory średniowiecznych murów miejskich doceniano jeszcze w początkach XVIII wieku. Zostały one wówczas ponownie wyremontowane, mimo że miasto było już otoczone nowożytnymi fortyfikacjami bastionowymi. Pierwsze fortyfikacje w okresie nowożytnym powstały pod koniec XVI wieku w 1594, kiedy miasto znajdowało się w granicach Królestwa Czech, będącego w rękach Habsburgów. W 1643 umocnienia te zaczęto przebudowywać według szkoły staroholenderskiej, kładziono nacisk na system obrony skrzydłowej. Dobudowano nowe obiekty, zwiększono ilość bastionów do 10, a całe miasto otoczono wałem i fosą wodną. Po obwałowaniu nad przeciwskarpą biegła ukryta droga wewnętrzna. Prace modernizacyjne trwały do początku XVIII wieku. Z tego okresu zachował się do dzisiaj bastion św. Jadwigi przy ulicy Piastowskiej, wielokrotnie przebudowywany i modernizowany w późniejszych okresach. Umocnienia habsburskie Nysy miały wiele wad i w 1741 zostały zdobyte przez armię pruską podczas drugiego oblężenia, pierwsze zakończyło się niepowodzeniem. W wyniku traktatu pokojowego Nysa stała się miastem pruskim, położonym w bezpośredniej bliskości granicy z państwem Habsburgów. Doceniając jej strategiczne położenie król Fryderyk II postanowił uczynić z miasta twierdzę, obóz warowny, który miał strzec nowej prowincji śląskiej na odcinku od Bramy Morawskiej do Gór Złotych. Holenderski inżynier Cornelius von Walrawe, pod nadzorem samego króla, przebudował fortyfikacje otaczające miasto tzw. Obwałowania Dolne. Jednocześnie wybudowano obwarowanie górne na drugim brzegu rzeki, powstał w ten sposób nowy obóz wojskowy pod nazwą Friedrichsstadt. Przy obu brzegach rzeki wzniesiono reduty, Kardynalską i Kapucyńską. Rozbudowano górne obwałowania o oba boczne skrzydła, powstała także nowa samodzielna cytadela Fort Prusy wraz z pasami obwałowań, tzw. Jerozolimskimi wewnętrznymi. Od Fortu Prusy biegła sucha fosa. Wybudowano także drugi fort, Fort Wodny. Prace te były prowadzone w latach 1742–1756. O ich skuteczności świadczy fakt, że w 1758 oblegające Nysę wojska austriackie nie zdołały zdobyć twierdzy, mimo prowadzonego ciężkiego bombardowania.W latach 1767–1791 wybudowano Obwałowania Jerozolimskie zewnętrzne. Zmodernizowano też Fort Prusy rozbudowano m.in. chodniki przeciwminowe i wzniesiono trzy flesze. Ostatnim etapem była budowa tzw. Obwałowań Wysokich. Na początku 19 stulecia Nysa była jedną z najlepszych fortec w Europie, przekonały się o tym wojska napoleońskie w 1807, które przez 114 dni oblegały miasto. Przez ten okres trwał intensywny ostrzał przez ciężką artylerię w mieście ocalało tylko 5 domów, a i tak dopiero brak nadziei na odsiecz oraz kończąca się amunicja i żywność zmusiły obrońców do kapitulacji. Podpisano ją 3 czerwca 1807. Przejęcie twierdzy przez oblegających nastąpiło 16 czerwca 1807.W II połowie XIX wieku przeprowadzono prace, które zmieniły ją w twierdzę w stylu nowopruskim. W latach 1865–1888 rozbudowano na przedpolu forty I-III oraz zmodernizowano Obwałowania Wysokie. Powstał też nowy zespół kolejowy Obwałowania Kolejowe. Przebudowano także Fort Prusy zyskał postać czworobocznej lunety, otoczonej wałami ziemnymi, zamkniętej wałem szyjowym. W 1910 wybudowano kasyno oficerskie w reducie Kapucyńskiej. W tym samym roku przekształcono Fort Wodny na magazyn amunicji, a w 1914 Fort Prusy na magazyn sprzętu wojskowego. W reducie Jerozolimskiej mieściła się izolatka wojskowego szpitala rezerwy.W okresie I wojny światowej w byłej już twierdzy mieściły się obozy jenieckie, przetrzymywano tutaj m.in. Charles’a de Gaulle’a. Podobną funkcję pełniła twierdza w okresie powstań śląskich – w 1921 w Forcie Ziemnym przetrzymywano powstańców. Podczas II wojny światowej w Nysie umieszczono filię obozu Gross Rosen. Miasto pod koniec wojny ponownie stało się twierdzą, ale nie zapobiegło to zdobyciu jej przez Armię Czerwoną w 1945. W tym momencie historia Nysy jako pruskiej i niemieckiej twierdzy dobiegła końca.
FORT PRUSY- który był samodzielną cytadelą
OBWAŁOWANIA JEROZOLIMSKIE WEWNĘTRZNE – obwałowania te osłaniały miasto od Fortu Prusy aż do rzeki i głównej śluzy na Nysie
REDUTA KARDYNALSKA i bliżniacza REDUTA KAPUCYŃSKA – zbudowane dla obrony urządzeń wodnych
OBWAŁOWANIA JEROZOLIMSKIE ZEWNĘTRZNE – obwałowania znajdują się poza miastem w kierunku na Otmuchów
WYSOKA BATERIA – zbudowana na sztucznym wzniesieniu z licznymi trawersami
WYSOKI REDAN – w kształcie dwuramiennika z barkami oraz suchą fosą
WYSOKI TRAWERS – kolejne sztuczne 25- cio metrowe wzgórze,nieco dalej znajduje się najbardziej tajemnicza
REDUTA KRÓLICZA – to niezwykłe dzieło fotryfikacyjne
TRAWERS BARKOWY – tworzy go 32 – metrowe wzgórze o tarasowych zboczach
OBWAŁOWANIA WYSOKIE – na wyżynnych przedmieściach miasta
FORTY ARTYLERYJSKIE – FORT I , FORT II, FORT III
OBWAŁOWANIA KOLEI – powstały po przedłużeniu lini kolejowej
FORT WODNY- o kształcie pięciobocznej lunety
FORT BOMBARDIER – to mały fort obwarowań kapucyńskich
BASTION ŚWIĘTEJ JADWIGI – najstarszy zachowany fragment Nyskiej Twierdzy.
