Po kongresie wiedeńskim pruskie władze Torunia rozpoczęły intensywną transformację miasta w twierdzę nadgraniczną. Do 1830 w bezpośrednim sąsiedztwie historycznego Starego Miasta powstały dwa arsenały, obronne koszary, wozownie i magazyny oraz szpital wojskowy. Od strony Wisły wyburzono część średniowiecznych murów miejskich i zastąpiono je nowymi murami ze strzelnicami. W latach dwudziestych powstało szereg budowli bastionowych skupionych wokół Starego Miasta. W ich kurtynach zlokalizowano bramy. Obiekty te utrzymano w stylu neogotyckim, wszystkie bramy zostały wyburzone w latach 20. XX wieku.
Most kolejowy im. Ernesta Malinowskiego
Pierwotnie był to most kolejowo-drogowy. Miał po jednym pasie drogowym i kolejowym. Na skrajnych filarach mostu, zarówno od strony miasta, jak i po przeciwnej stronie Wisły wznoszą się po dwie czworoboczne wieże, wysokie na 20 m. W wieżach tych znajdowało się pomieszczenie dla wartowników mostowych, a także zejście w dół filara do komór minowych, by w razie potrzeby wysadzić most. Most ten był uważany za jedno z najwybitniejszych dzieł sztuki inżynierskiej na terenie ówczesnych Niemiec.
Był ważnym elementem XIX-wiecznej Twierdzy Toruń.
W czasie wojny był dwukrotnie wysadzany, po raz pierwszy przez Polaków 7 września 1939 roku. Akcja wysadzania mostów toruńskich zaczęła się około godz. 2 w nocy. Most obciążono, wtaczając tam 2 lokomotywy wraz z wagonami. Miało to zwiększyć siłę wybuchu. Po eksplozji zawaliły się 3 przęsła. Po raz kolejny został wysadzony przez Niemców dnia 30 stycznia 1945 roku.
Dziś most ten daleki jest od swej dawnej świetności. Upadek jego rozpoczął się wraz z włączeniem Torunia do II Rzeczypospolitej w 1920 r.
Bateria Nadbrzeżna (fort X)
Fort został wzniesiony w latach 1889 -1892 w celu kontroli doliny Wisły, linii kolejowej do Bydgoszczy i Solca Kujawskiego. Jest to ziemna bateria z sześcioma stanowiskami artyleryjskimi dla dział kalibru 120 mm z ceglanym dziesięciokomorowym schronem dla 80-osobowej załogi. Jest to jedyny toruński fort pozbawiony stanowisk obserwacyjnych piechoty.
Baterii A.B. IV
Bateria wybudowana została w latach 1895–1896. Wzniesiono ją w miejscu ziemnej baterii mobilizacyjnej A.B. IV z ok. 1890. Stanowiła ona obiekt doświadczalny, z możliwością rozbudowy do dwuwieżowej formy, dwa stanowiska wież i pancerna kopuła obserwacyjna.
Bateria usytuowana została w pierścieniu Twierdzy Toruń, jednakże jej całkowicie eksperymentalny charakter wskazuje na bezpośrednie powiązanie z poligonem artyleryjskim. Obiekt miał na celu praktyczne przetestowanie funkcjonalności rozkładu pomieszczeń oraz sprawności doświadczalnej wieży pancernej wraz z armatą kalibru 105 mm. Wnioski wyciągnięte z testów toruńskiej baterii miały stać się punktem wyjścia dla serii podobnych konstrukcyjnie obiektów, baterii z działami 105 mm.
Pruska bateria półpancerna SLB dla trzech armat 100 mm
Zadaniem baterii było wzmocnienie południowo – zachodniego odcinka Twierdzy Toruń, mającego szczególne znaczenie w fortyfikacji Linii Dolnej Wisły. Na odcinku tym wzniesiono w latach 1895-1896 jednowieżową baterię pancerną dla armaty 100 mm. Bateria ta miała zostać rozwinięta do wersji dwuwieżowej jednakże projekt ten porzucono i bateria nie wyszła poza studium doświadczalne. W efekcie odcinek, który planowano wzmocnić armatami pod pancerzem, pozostawał bez osłony. Możliwe iż właśnie niespełnienie nadziei pokładanych w Baterii AB IV zaowocowało powstaniem Baterii Półpancernej, obiektu znacznie prostszego i tańszego a równocześnie mogącego uzupełnić lukę na odcinkach planowanych do ochrony obiektami pancernymi. Baterię wyposażono w instalację łączności akustycznej – rury głosowe i elektrycznej, łączące punkty obserwacyjne z wieżami i magazynami amunicji.
Fort XII – ogrodzony płotem, trwają jakieś prace – niedostępny
Fort XIII – teren jednostki – niedostępny
Fort XIV – zbudowany w latach 1889-1893 jako fort piechoty, jako jedyny w całości otoczony mokrą fosą – 4 m głębokości i 35 m szerokości, co jest wyjątkiem dla fortów w Polsce. Woda w fosie nie była elementem projektu fortu, ale jest wynikiem zbierania się i niemożności jej odpływu – niedostępny
Fort XV – niedostępny
Inne pozostałości po twierdzy
