Podwalnia – sklepiony schron murowany lub drewniany umieszczony w wewnętrznym stoku wału, służący jako działobitnia lub izba forteczna, przeznaczony do magazynowania sprzętu strzeleckiego, artyleryjskiego i amunicji, a w czasie walki dla załogi.
Kazamaty – była to budowla o sklepieniu wykonanym z cegły lub betonu fortecznego, chroniącym przed ogniem artyleryjskim, zabezpieczona od góry grubą warstwą ziemi. Kazamaty mogły być przystosowane do prowadzenia z nich ognia strzeleckiego, jako kazamaty artyleryjskie, kazamaty magazynowe, służące do przechowywania zapasów, kazamaty mieszkalne, służące do przebywania w nich części odpoczywającej załogi. Do kazamat prowadził podziemny chodnik, zwany poterną.
Poterna – podziemne przejście umożliwiające komunikację wewnątrz twierdzy bądź fortu, pomiędzy poszczególnymi stanowiskami bojowymi na wałach lub w rowach fortecznych, schronami, koszarami bez narażenia się na bezpośredni ostrzał. Nazwa używana także w odniesieniu do bocznej bramy, furty w murze obronnym.
Kaponiera – zasadniczym jej przeznaczeniem jest obrona fosy, aczkolwiek wykorzystywano je także do ostrzału zapola (w austriackiej szkole fortyfikacyjnej) lub przedpola (w nowopruskiej). Typowa kaponiera jest niską, kazamatową budowlą, wtopioną w stok lub przeciwstok fosy. Jej wysokość nie przekracza wysokości wału, przy którym jest umieszczona. Wyposażona jest w stanowiska bojowe, przeznaczone do prowadzenia ognia w jednym lub dwóch kierunkach. Czasem kaponierą nazywa się ogólniej zakrytą budowlę fortyfikacyjną służącą do prowadzenia ognia flankującego.
Rozróżnia się kaponiery w zależności od położenia w dziele fortyfikacyjnym względem fosy:
– wewnętrzne (stokowe) – umieszczone przy stoku fosy, dostępne przez poternę od strony stoku
– zewnętrzne (przeciwstokowe rewersowe) – umieszczone przy lub w przeciwstoku fosy, dostęp jest od
strony przeciwstoku, czasem poterną prowadzącą pod dnem fosy
– barkowe – umieszczone przy lub w barku narysu dzieła
– czołowe – znajdujące się na narożniku dzieła
– szyjowe – umieszczone w szyi dzieła
oraz w zależności od kierunku prowadzenia ognia:
– pojedyncze (jednostronne) – w jedną stronę, kaponiery pojedyncze nazywa się też półkaponierami
– podwójne (dwustronne)
Rawelin – dwuramiennik – ziemne lub murowane dzieło fortyfikacyjne na planie trójkąta wznoszone przed linią obronną twierdzy o narysie bastionowym dla osłony kurtyn oraz wsparcia bastionów lub poligonalnym dla osłony komunikacji pomiędzy poszczególnymi elementami fortyfikacji lub zamaskowanie rozmieszczenia kojców. Rawelin był umieszczany w fosie twierdzy.
A – rewelin
B – fosa
C – kurtyna
D – kaponiera
Kojec – schron bojowy służący do obrony dna fosy w dawnych fortyfikacjach o narysie poligonalnym. Budowany był do prowadzenia ognia skrzydłowego wzdłuż rowu fortecznego – fosy. Mieścił od dwóch do czterech izb artyleryjsko-strzeleckich, pomieszczenie załogi i magazyn amunicji. Był usytuowany w skarpie lub przeciwskarpie rowu fortecznego, w połowie długości prostego odcinka rowu fortecznego lub na jego załamaniach. Mógł mieć połączenie poterną z wnętrzem twierdzy lub fortu.
1 – kojec podwójny,
2 – kojce pojedyncze,
strzałki oznaczają kierunki ognia skrzydłowego wzdłuż fosy
Transzeja – element fortyfikacji zarówno obronnych, jak i oblężniczych o narysie łamanym lub krzywoliniowym w postaci odkrytego, wąskiego, ale dostatecznie głębokiego rowu, służący głównie do przemieszczania się żołnierzy, a osłaniający całkowicie przed ogniem nieprzyjaciela prowadzonym na wprost, oraz radykalnie zmniejszający zasięg rażenia wielu innych broni jak ostrzał artyleryjski, bombardowanie itp. Transzeje łączą inne fortyfikacje ziemne oraz stanowią dojście do okopów, jednak zazwyczaj można z nich prowadzić również ogień oraz dokonywać obserwacji.
NKM – w Polskiej nomenklaturze wojskowej oznaczenie “najcięższy karabin maszynowy”
WKM – wielkokalibrowy karabin maszynowy
Ostrokół – budowla obronna, wznoszona na przedpolu, służąca jako przeszkoda lub stanowisko obronne.
Palisada – element dawnego budownictwa obronnego w postaci ogrodzenia składającego się z drewnianych, zazwyczaj ostro zakończonych pali, wbitych jeden przy drugim, prosto lub ukośnie w ziemię.
Wał obronny – budowla ziemna w kształcie podłużnego nasypu o różnym profilu, wzniesiona sztucznie z ziemi, kamieni, piasku, stanowiąca podstawowy element fortyfikacji. Stosowany był we wszystkich systemach obronnych, pełnił rolę zarówno przeszkody, jak i stanowiska.
Stołp – wieża obronna na planie koła, owalu, prostokąta lub wieloboku, o znacznej wysokości i dużej grubości murów, zamieszkiwana podczas pokoju. Stanowiła ostateczny punkt obrony. Początkowo wolnostojąca i przeznaczona do obrony pasywnej, z czasem włączana w obwód obronny i zaopatrywana w elementy zwiększające możliwość aktywnej obrony. Zasadą było umieszczanie wejścia na znacznej wysokości, poprzez ganek prowadzący z murów lub połączenie z domem pana feudalnego. Dolna część wnętrza wieży była sklepiona, przeznaczona zazwyczaj na więzienie, dostępna tylko od góry.
krenelaż – zwieńczenia murów obronnych i baszt merlonami, pomiędzy którymi znajduje się wolna przestrzeń co miało ułatwić obronę w czasie oblężenia. Blanki stanowiły przedpiersie wieńczące mur, jednocześnie chroniąc biegnący za nimi strzelców. W czasie walk w prześwitach pomiędzy zębami byli rozlokowani łucznicy.
hurdycje –
machikuły –
CDN…
Dodaj komentarz